top of page

ഓര്‍മ്മശക്തി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാന്‍ 5 കാര്യങ്ങൾ

Jan 6

7 min read

ഡോ. അരുണ്‍ ഉമ്മന്‍
Three kids playing with toys

വേനലവധിക്കാലം തീരുമ്പോള്‍ കുഞ്ഞുങ്ങളെ കാത്തിരിക്കുന്നത് പുതിയ ഒരു അധ്യയന വര്‍ഷം ആണ്. പുതിയ പാഠഭാഗങ്ങളും പരീക്ഷകളും അവരെ കാത്തിരിക്കുന്നു. പരീക്ഷകള്‍ അടുക്കു ന്തോറും രക്ഷിതാക്കള്‍ തങ്ങളുടെ കുട്ടികളുടെ പഠന വൈദഗ്ധ്യം വര്‍ധിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള വ്യത്യ സ്ത വഴികള്‍ തേടുകയാണ്. അവരുടെ ഏകാഗ്രത എങ്ങനെ വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാം എന്നുള്ളത് വളരെ പ്രധാ നമാണ്. കൂടാതെ പാഠ്യേതര ഭാഗങ്ങള്‍ പഠിക്കുന്ന തിനും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും കഴിവുകളും സ്വായത്തമാ ക്കുന്നതിനുളള


അടിത്തറയായി ഏകാഗ്രത വര്‍ത്തിക്കുന്നു. മിക്ക കുട്ടികള്‍ക്കും, ഒരേസമയം ഒന്നില്‍ കൂടുതല്‍ കാര്യങ്ങളില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നത് അല്‍പ്പം ബുദ്ധിമുട്ടായിരിക്കും, അത് അവരുടെ ജിജ്ഞാ സയും ഊര്‍ജവും കാരണം തികച്ചും സ്വാഭാവിക മാണ്. വാസ്തവത്തില്‍, പഠനത്തിനും ഗൃഹപാഠം പൂര്‍ത്തിയാക്കുന്നതിനും എല്ലാത്തരം ജോലികളും പൂര്‍ത്തിയാക്കുന്നതിനും ശ്രദ്ധയും ഏകാഗ്രതയും അനിവാര്യമായ ഘടകങ്ങളാണ്.


നമ്മുടെ കുട്ടികളുടെ പഠന കഴിവുകള്‍ ഫലപ്ര ദമായ രീതിയില്‍ വികസിപ്പിക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്ന കൊച്ചു നുറുങ്ങുവിദ്യകള്‍ നമുക്ക് ഇവിടെ നോക്കാം:


I. ആവര്‍ത്തിച്ചുള്ളവായന


ഷോര്‍ട്ട് ടേം മെമ്മറി ലോംഗ് ടേം മെമ്മറി ആക്കി മാറ്റുന്നതിനുള്ള ശക്തമായ ഒരു സാങ്കേതികത യാണ് ആവര്‍ത്തിച്ചുള്ള വായന.. ഒരു പ്രത്യേക കാര്യം 25-30 തവണ വായിക്കുന്നത് ദീര്‍ഘകാല മെമ്മറി ആക്കി മാറ്റാന്‍ കഴിയുമെന്ന് പഠനങ്ങള്‍ തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതിനാല്‍ അവസാന പരീക്ഷയ്ക്ക് മുമ്പ് 25-30 തവണയെങ്കിലും ഒരു വര്‍ഷത്തെ സിലബസ് വായിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നത് പരീക്ഷയില്‍ മാത്രമല്ല, വിദ്യാര്‍ത്ഥിക്ക് ജീവിത കാലം മുഴുവന്‍ അത് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ സഹായിക്കും.

അപ്പോള്‍ അടുത്ത ചോദ്യം.. ഫൈനല്‍ പരീക്ഷയ്ക്ക് മുമ്പ് മുഴുവന്‍ സിലബസും 25-30 തവണ എങ്ങനെ വായിക്കാന്‍ കഴിയും.. ഉത്തരം സ്പീഡ് റീഡിംഗ് ആണ്.

സ്പീഡ് റീഡിംഗ് (വേഗതയുള്ള വായന)


ഒരു ശരാശരി വ്യക്തിക്ക് മിനിറ്റില്‍ 200-300 വാക്കുകള്‍ വായിക്കാനും കാര്യം മനസ്സിലാക്കാനും കഴിയും. മിനിറ്റില്‍ 400-500 വാക്കുകള്‍ വായി ക്കുന്നവരെ അതിവേഗ വായനക്കാരായി കണക്കാ ക്കുന്നു.


ശരിയായി പരിശീലിപ്പിച്ചാല്‍ മിനിറ്റില്‍ 1500 വാക്കുകള്‍ വായിക്കാന്‍ തലച്ചോറിന് ശരിക്കും ശക്തിയുണ്ടെന്ന് ശാസ്ത്രം തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. അതി നാല്‍ നമ്മുടെ കുട്ടികളെ മിനിറ്റില്‍ 700-1000 വാക്കുകള്‍ വായിക്കാന്‍ പരിശീലിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയു മെങ്കില്‍, അവര്‍ക്ക് വേഗത്തില്‍ പഠനം പൂര്‍ത്തിയാ ക്കാനും ആവര്‍ത്തിച്ച് വായിക്കാനും കഴിയും. അങ്ങനെ അത് അവരെ പഠിച്ച കാര്യങ്ങള്‍ നന്നായി മനഃപാഠമാക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്നു.


സ്പീഡ് റീഡിങ് കൊണ്ടുള്ള ഗുണങ്ങള്‍ എന്തൊക്കെയാണ്?


1. മെച്ചപ്പെട്ട മെമ്മറി


മസ്തിഷ്കം ഒരു പേശി പോലെയാണ്. നമ്മുടെ മസ്തിഷ്കത്തെ പരിശീലിപ്പിച്ചാല്‍, അത് കൂടുതല്‍ ശക്തമാവുകയും മികച്ച പ്രകടനം കാഴ്ചവെക്കു കയും ചെയ്യും. സ്പീഡ് റീഡിംഗ് ഉയര്‍ന്ന തല ത്തില്‍ പ്രകടനം നടത്താന്‍ നമ്മുടെ തലച്ചോറിനെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു. വിവരങ്ങള്‍ വേഗത്തില്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളാന്‍ നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിനെ പരിശീലിപ്പിക്കുമ്പോള്‍, നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിന്‍റെ മറ്റ് മേഖലകളും മെമ്മറി പോലെ മെച്ചപ്പെടും.


2. മികച്ച ഫോക്കസ്

മിക്ക ആളുകള്‍ക്കും കുറഞ്ഞത് 200 -300 Wpm (മിനിറ്റില്‍ വാക്കുകള്‍) വായിക്കാനുള്ള കഴിവുണ്ട്, ഇത് ശരാശരി വായനാ വേഗതയാണ്. എന്നാല്‍ ചിലര്‍ക്ക് >500 wpm വരെ വായിക്കാനും കഴിയും. എന്തുകൊണ്ടാണ് അത്തരമൊരു വിടവ്? അതിനു രണ്ട് പ്രാഥമിക കാരണങ്ങളുണ്ട്.


ഒന്ന്, നമ്മള്‍ പഠിപ്പിക്കുന്ന പരമ്പരാഗത വായനാ രീതി അത്ര കാര്യക്ഷമമല്ല.

രണ്ടാമത്തെ കാരണം ശ്രദ്ധക്കുറവാണ്. നമ്മള്‍ വായിക്കുന്നതില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചില്ലെങ്കില്‍, നമ്മുടെ മനസ്സ് അലഞ്ഞുതിരിയുകയും മറ്റ് ചിന്ത കളില്‍ മുഴുകുകയും ചെയ്യും. സ്പീഡ് റീഡിംഗ് ഫോക്കസ് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്നു.

നമ്മള്‍ ഒരു പുതിയ വാക്ക് പഠിക്കുമ്പോള്‍, തുട ര്‍ച്ചയായി ഫോക്കസ് ചെയ്യുകയും 8 സെക്കന്‍ഡില്‍ കൂടുതല്‍ ആവര്‍ത്തിച്ച് വായിക്കുകയും ചെയ്യു മ്പോള്‍, പിന്നീട് അത് ഓര്‍ത്തെടുക്കാനുള്ള സാധ്യ ത വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുമെന്ന് ശാസ്ത്രം തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്.


3. ഉയര്‍ന്ന തലത്തിലുള്ള ആത്മവിശ്വാസം

നിങ്ങള്‍ക്ക് വേഗത്തില്‍ വായിക്കാനും കൂടുതല്‍ മനസ്സിലാക്കാനും കഴിഞ്ഞാല്‍ ജീവിതത്തിന്‍റെ ഏത് വശവും വേഗത്തില്‍ പഠിക്കാന്‍ കഴിയുമെന്ന് പഠനങ്ങള്‍ തെളിയിക്കുന്നു.


4. മെച്ചപ്പെട്ട യുക്തി

വായന നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിനുള്ള ഒരു വ്യായാമമാണ്. വേഗത്തില്‍ വായിക്കാന്‍ നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിനെ പരിശീലിപ്പിക്കുമ്പോള്‍, അതിശയ കരമായ മാറ്റങ്ങള്‍ സംഭവിക്കുന്നു. നിങ്ങളുടെ മസ്തിഷ്കം വിവരങ്ങള്‍ ക്രമപ്പെടുത്തുന്നതിലും മുമ്പ് സംഭരിച്ച മറ്റ് വിവരങ്ങളുമായി പരസ്പര ബന്ധം കണ്ടെത്തുന്നതിലും കൂടുതല്‍ കാര്യക്ഷമ മാകുന്നു.


നിങ്ങളുടെ വായനാ വേഗത എത്രത്തോളം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നുവോ അത്രയും വേഗത്തിലാണ് ഈ പ്രക്രിയ നടക്കുന്നത്, മുമ്പ് പ്രോസസ്സ് ചെയ്യാന്‍ കൂടുതല്‍ സമയമെടുക്കുമായിരുന്നവയോട് വേഗത്തില്‍ പ്രതികരിക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ തലച്ചോര്‍ പ്രവര്‍ത്തിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ലോജിക്കിലുള്ള മെച്ചപ്പെടുത്തലുകള്‍ നിങ്ങള്‍ സ്വയമേവ ശ്രദ്ധിക്കും.


II. സ്പേസ്ഡ് റെപ്പറ്റീഷൻ മെമ്മറി ടെക്നിക്

സ്പേസ്ഡ് ആവര്‍ത്തന മെമ്മറി ടെക്നിക് ഉപയോഗിച്ച് നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിന്‍റെ സാധ്യതകള്‍ പരമാവധി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുക. സ്പെയ്സ്ഡ് ആവര്‍ത്തനം (spaced repetition technique) എന്നത് ഒരു മെമ്മറി ടെക്നിക്കാണ്, അതില്‍ വിവരങ്ങള്‍ മതിയായ തലത്തില്‍ പഠിക്കുന്നതുവരെ ഒപ്റ്റിമല്‍ സ്പെയ്സിംഗ് ഇടവേളകളില്‍ വിവരങ്ങള്‍ അവലോകനം ചെയ്യുകയും ഓര്‍മ്മിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. നിങ്ങളുടെ മനസ്സില്‍ മെറ്റീരിയല്‍ പുതുമയുള്ളതാക്കുകയും സജീവമായി ഓര്‍മ്മിച്ചെടുക്കുവാന്‍ ഇത് നിങ്ങളെ പ്രേരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിനാല്‍ കൂടുതല്‍ വിവരങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ ഈ വിദ്യ നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിനെ സഹായിക്കുന്നു. ഗ്രേഡ് സ്കൂള്‍ ഗണിത പ്രശ്നങ്ങള്‍ മുതല്‍ ബിരുദ കമ്പ്യൂട്ടര്‍ അല്‍ഗോരിതം വരെ ഏത് തരത്തിലുള്ള വിദ്യാഭ്യാസത്തിനും സ്പെയ്സ് ആവര്‍ത്തനം പ്രയോഗിക്കാവുന്നതാണ്.


മറ്റ് പഠന രീതികളുമായി താരതമ്യപ്പെടുത്തുമ്പോള്‍ ദീര്‍ഘകാല മെമ്മറി റികോള്‍ മെച്ചപ്പെടു ത്തുന്നതിന് സ്പേസ്ഡ് ആവര്‍ത്തനം വളരെ ഫല പ്രദമാണ്. ഒരു വ്യക്തിക്ക് മറ്റ് സന്ദര്‍ഭങ്ങളിലേക്ക് കൈമാറ്റം ചെയ്യാവുന്ന അറിവ് നേടാനുള്ള സാധ്യ തയും ഇത് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുകയും പഠന സെഷനുക ളില്‍ ചെലവഴിക്കുന്ന മൊത്തത്തിലുള്ള സമയം കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.


ഓര്‍മ്മകള്‍ നിലനിര്‍ത്താനുള്ള തലച്ചോറിന്‍റെ കഴിവുകള്‍ വര്‍ധിപ്പിക്കുമ്പോള്‍ അത് പഠനത്തി നായി ചെലവഴിക്കുന്ന സമയം കുറയ്ക്കുന്നു.

മെമ്മറി മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിനു പുറമേ, സ്പേ സ്ഡ് ആവര്‍ത്തനത്തിന്‍റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ചില നേട്ടങ്ങള്‍ ഇവയാണ്:


1. ഇത് തുടര്‍ച്ചയായ ഇടവേളകളില്‍ നിങ്ങളെ വിവരങ്ങള്‍ വീണ്ടും തുറന്നുകാട്ടുന്നു.

2. ഉയര്‍ന്ന അളവിലുള്ള സ്റ്റോറേജ് ശക്തിയുള്ള ഓര്‍മ്മകള്‍ നിര്‍മ്മിക്കാന്‍ ഇത് നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിനെ സഹായിക്കുന്നു.

3. വിവരങ്ങള്‍ നിഷ്ക്രിയമായി ഉപയോഗിക്കു ന്നതിനുപകരം നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിലെ മെമ്മറി സജീവമായി റിഹേഴ്സല്‍ ചെയ്യുന്ന സമയം ഇത് വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുന്നു.

4. ദീര്‍ഘകാല മെമ്മറിയില്‍ ഇതിനകം സംഭരിച്ചിരിക്കുന്ന പഴയ അനുബന്ധ അറിവുകള്‍ ഉപയോഗിച്ച് പുതിയ വിവരങ്ങള്‍ ഏകീകരിക്കാന്‍ അനുവദിക്കുന്നു, പിന്നീടുള്ള സമയങ്ങളില്‍ വിവരങ്ങള്‍ വീണ്ടെടുക്കാനും അവ തിരിച്ചുവിളി ക്കാനും എളുപ്പമാക്കുന്നു. കൂടാതെ വിവരങ്ങള്‍ ദീര്‍ഘകാല മെമ്മറിയിലേക്ക് എന്‍കോഡ് ചെയ്യുന്നതും എളുപ്പമാക്കുന്നു.

5. വലിയ ടാസ്ക്കുകളെ ദിവസം മുഴുവനും ഇടവിട്ട് ചെറിയ ജോലികളാക്കി വിഭജിക്കാന്‍ സാങ്കേതികത നിങ്ങളെ അനുവദിക്കുന്നു (ഉദാ. ഒരു അധ്യായത്തെ മൂന്ന് ഭാഗങ്ങളായി വിഭജിക്കുക)


III. പഠനരീതികള്‍


പലതരം പഠനരീതികളുണ്ട് : വിഷ്വല്‍ ലേണിംഗ്, ഓഡിറ്ററി ലേണിംഗ്, കൈനസ്തറ്റിക് ലേണിംഗ്. നിങ്ങളുടെ കുട്ടിയുടെ പഠന രീതി വിശകലനം ചെയ്യുകയും മനസ്സിലാക്കുകയും ചെയ്യുക. ഓരോ കുട്ടിക്കും വ്യത്യസ്തമായ പഠനരീതിയുണ്ട്.


എല്ലാ വ്യക്തികള്‍ക്കും അഞ്ച് ഇന്ദ്രിയങ്ങളുണ്ട്. പഠിക്കുമ്പോള്‍ കഴിയുന്നത്ര അഞ്ച് ഇന്ദ്രിയങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നത് നിങ്ങളുടെ തലച്ചോറിന്‍റെ കൂടുതല്‍ ഭാഗങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കാനും വിവരങ്ങള്‍ നന്നായി നിലനിര്‍ത്താനും സഹായിക്കുന്നു.. പല വ്യക്തികള്‍ക്കും ഒരു ആധിപത്യ ഇന്ദ്രിയമുണ്ട്, മറ്റു പലര്‍ക്കും എല്ലാ ഇന്ദ്രിയങ്ങളിലും തുല്യ ശക്തിയുണ്ട്. പഠനത്തിനായി നമ്മുടെ പ്രബലമായ ഇന്ദ്രിയങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നത് എളുപ്പത്തിലുള്ള പഠനത്തിന് സഹായകമാകും.


ചില കുട്ടികള്‍ക്ക് എല്ലാം കാണുമ്പോള്‍ തന്നെ പഠിക്കാനും ഗ്രഹിക്കാനും കഴിയുമെങ്കിലും, കേള്‍ ക്കുമ്പോള്‍ വിവരങ്ങള്‍ പഠിക്കാനും നിലനിര്‍ ത്താനും കഴിയുന്ന ചില കുട്ടികളുണ്ട്. നിങ്ങളുടെ കുട്ടിക്ക് ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ വിഭാഗം ഏതാ ണെന്ന് ശരിയായി പരീക്ഷിക്കുകയും വിശകലനം ചെയ്യുകയും നിങ്ങളുടെ കണ്ടെത്തലുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി അവരുടെ പഠന പ്രക്രിയ ആരംഭിക്കുകയും ചെയ്യുക.


1. വിഷ്വല്‍ ലേണിംഗ്

കുട്ടികള്‍ക്ക് മുന്നില്‍ കാണുന്ന കാര്യങ്ങള്‍ മനസിലാക്കാനും പഠിക്കാനും കഴിയുമെന്നാണ് ഇതുകൊണ്ടു അര്‍ത്ഥമാക്കുന്നത്. അത്തരം കുട്ടികള്‍ക്കായി പഠന പ്രക്രിയയില്‍ ദൃശ്യങ്ങള്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തുന്നത് സഹായകരമാണ്. അവരുടെ മസ്തിഷ്കത്തിന്‍റെ വിഷ്വല്‍ പ്രോസസിങ് വളരെ ശക്തമാണ്. അത്തരം കുട്ടികള്‍ക്ക് ചിത്രത്തിന്‍റെ അവബോധം വേഗത്തില്‍ ലഭിക്കും. അത്തരം കുട്ടികള്‍ പഠന ഡയഗ്രമുകള്‍ / മെറ്റീരിയലുകള്‍ മുറികളില്‍ തൂക്കിയിടുകയും ടിവി, ലാപ്ടോപ്പുകള്‍ തുടങ്ങിയ വിഷ്വല്‍ മീഡിയകളിലൂടെ പഠിക്കാന്‍ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നു.


2. ഓഡിറ്ററി ലേണിംഗ്

കുട്ടികള്‍ എന്തെങ്കിലും കേള്‍ക്കുമ്പോള്‍ കാര്യക്ഷമമായ രീതിയില്‍ വിവരങ്ങള്‍ പഠിക്കാനും നിലനിര്‍ത്താനും കഴിയുന്നു. ഈ കുട്ടികളില്‍ തല ച്ചോറിലെ ഓഡിറ്ററി അസോസിയേഷന്‍ ഭാഗങ്ങള്‍ വളരെ ശക്തമാണ്.. ഈ കുട്ടികള്‍ ക്ലാസ്സില്‍ വളരെ ശ്രദ്ധയുള്ളവരും ടീച്ചര്‍ പറയുന്നത് ശ്രദ്ധാപൂര്‍വം ശ്രദ്ധിക്കുന്നവരുമാണ്. അത്തരം കുട്ടികളെ മികച്ച പഠനത്തിനായി ഉറക്കെ വായിക്കാന്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പി ക്കാവുന്നതാണ്. മറ്റ് കുട്ടികള്‍ ഉറക്കെ വായിക്കു ന്നത് കേള്‍ക്കാനും കാര്യങ്ങള്‍ നന്നായി മനസ്സിലാ ക്കാനും അവര്‍ക്ക് കഴിയും.. ഉച്ചത്തില്‍ വായിച്ച് പഠിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന കുട്ടികള്‍ക്ക് ഓഡിയോബുക്കു കള്‍ വളരെ ഫലപ്രദവും സഹായകരവുമാണ്.


3. കൈനസ്തറ്റിക് ലേണിംഗ്

ഇത്തരം കുട്ടികള്‍ പൊതുവെ വൈകാരിക സ്വഭാവമുള്ളവരാണ്. പഠിക്കാനുള്ള കാര്യങ്ങള്‍ അനുഭവിക്കാന്‍ അവര്‍ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നു. അവര്‍ പലരും എഴുതി പഠിക്കുന്നു, ഡയഗ്രമുകള്‍ വര യ്ക്കാന്‍ ഇഷ്ടപ്പെടുന്നു. അവര്‍ ധാരാളം അല്‍ഗോരി തങ്ങള്‍, കളര്‍ ചിത്രങ്ങള്‍ മുതലായവ സൃഷ്ടി ക്കുന്നു.

അത്തരം കുട്ടികള്‍ക്ക് ബ്ലാക്ക്ബോര്‍ഡ്/പഠന ബോര്‍ഡ് സ്ഥാപിക്കുന്നത് ഫലപ്രദമായ പഠന ത്തിന് സഹായിക്കും


പല കുട്ടികള്‍ക്കും ഒന്നിലധികം പ്രബലമായ ഇന്ദ്രിയങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരിക്കാം. ഏത് ഇന്ദ്രിയങ്ങളാണ് പ്രബലമെന്ന് നാം വ്യക്തമായി മനസ്സിലാക്കു കയും അത് ഉപയോഗിക്കാന്‍ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും വേണം.


നമ്മുടെ കുട്ടിയുടെ ശരിയായ പഠനരീതി അറിയാതെ മറ്റൊരു കുട്ടിയുടെ പഠനരീതി നമ്മുടെ കുട്ടികളില്‍ അടിച്ചേല്‍പ്പിക്കുന്നത് ഒരു മോശം ശീലമാണ്.

മെമ്മറി പവര്‍ മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ മാനസിക അസ്സോസിയേഷനുകള്‍ ഉപയോഗിക്കുക..

നമ്മള്‍ പുതിയ വിവരങ്ങള്‍ കാണുമ്പോള്‍, നമ്മളുടെ മസ്തിഷ്കം ഉപബോധമനസ്സോടെ ഒരേ സമയം സംഭവിക്കുന്ന ഏതെങ്കിലും ചിത്രങ്ങളോ ശബ്ദങ്ങളോ ശാരീരിക വികാരങ്ങളോ എടുക്കുന്നു. നമ്മള്‍ പഠിക്കുന്ന കാര്യങ്ങളുമായി ഒരു ഇമേജ്, ശബ്ദം അല്ലെങ്കില്‍ വികാരം എന്നിവ സജീവമായി ബന്ധിപ്പിച്ചാല്‍ മെമ്മറി മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ കഴിയുമെന്നാണ് ഇതിനര്‍ത്ഥം. ഉദാഹരണത്തിന്, നമ്മള്‍ എന്താണ് ധരിച്ചിരുന്നത്, നടത്തിയ സംഭാഷങ്ങള്‍, നമ്മുടെ സന്തോഷത്തിന്‍റെ വികാരങ്ങള്‍ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് ചിന്തിക്കുമ്പോള്‍ നമ്മുടെ സുഹൃത്തുക്കളുമൊത്തുള്ള ഒരു മികച്ച വാരാന്ത്യ ത്തെക്കുറിച്ച് ഓര്‍ക്കാന്‍ കൂടുതല്‍ സാധ്യതയുണ്ട്.


IV. നെമോണിക്സ് (Mnemonics)


നെമോണിക്സ് (mnemonics) എന്നത് കൂടുതല്‍ എളുപ്പത്തില്‍ വിവരങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ ആളുകളെ സഹായിക്കുന്ന മെമ്മറി സഹായികളാണ്. പഠനത്തിലെ നെമ്മോണിക്സ് ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള വിവരങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ ലളിതമായ രൂപത്തില്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ വിദ്യാര്‍ത്ഥികളെ സഹായിക്കുന്നു. നെമ്മോണിക്സ് ഉപയോഗിച്ച് നിമിഷങ്ങള്‍ക്കു ള്ളില്‍ സങ്കീര്‍ണ്ണമായ വസ്തുക്കള്‍ അവര്‍ക്ക് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ കഴിയും. അദ്ധ്യാപനവും പഠനവും ലളിതവും കൂടുതല്‍ ആസ്വാദ്യകരവുമാക്കാന്‍ സ്മരണിക വിദ്യകള്‍ക്ക് കഴിയും.


വിവിധതരത്തിലുള്ള നെമോണിക്സ് ഒന്ന് പരിചയപ്പെടാം:


1. കീവേഡ് നെമ്മോണിക്സ് രീതി..


ഒരു പുതിയ പദമോ ആശയമോ പരിചിതമായ ഒരു വാക്കോ വാക്യമോ തമ്മില്‍ മാനസിക ബന്ധം ഉണ്ടാക്കുക എന്നതാണ് ഈ തന്ത്രത്തിന്‍റെ ലക്ഷ്യം. അപരിചിതമായ വാക്ക് കൂടുതല്‍ അവിസ്മരണീയ മായ കീവേഡുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചാണ് ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്.


നിങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന പുതിയ വാക്കിന് സമാനമായി തോന്നുന്ന ഒരു കീവേഡ് കണ്ടെത്തി, പുതിയ വാക്കുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു ചിത്രത്തിലേക്കോ സ്റ്റോറിയിലേക്കോ കീവേഡ് ബന്ധിപ്പിക്കുക. അത് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍, ഈ പദവും പുതിയ പദവും തമ്മില്‍ ഒരു മാനസിക ബന്ധം ഉണ്ടാക്കുക.


2. ചങ്കിംഗ് രീതി

ഈ രീതി മെറ്റീരിയലിനെ ചെറുതും കൂടുതല്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യാവുന്നതുമായ ഭാഗങ്ങളായി വിഭജിക്കുന്നു. ബന്ധപ്പെട്ട വിവരങ്ങള്‍ ഒരുമിച്ച് ഗ്രൂപ്പുചെയ്ത് ഓരോ ഗ്രൂപ്പിനെയും ലേബല്‍ ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്.


ഉദാഹരണങ്ങള്‍: മുട്ട, പാല്‍, റൊട്ടി, ചീസ്, ആപ്പിള്‍ തുടങ്ങിയ ഇനങ്ങളുടെ ഒരു നീണ്ട ലിസ്റ്റ് ഓര്‍ക്കാന്‍, നിങ്ങള്‍ക്ക് അവയെ ഡയറി (മുട്ട, പാല്‍, ചീസ്) പോലുള്ള വിഭാഗങ്ങളായി ചേര്‍ത്ത് അവയില്‍ (റൊട്ടി, ആപ്പിള്‍) മുതലായവ ചേര്‍ക്കാം.


3. നെമ്മോണിക്സിന്‍റെ സംഗീത സാങ്കേതി കത

ഈ മെമ്മോണിക്സ് ടെക്നിക്കില്‍ ഉപയോഗി ക്കുന്ന ഒരു തന്ത്രമാണ് സംഗീതത്തിലോ താള ത്തിലോ വിവരങ്ങള്‍ ക്രമീകരിക്കുക. മെലഡിയും ആവര്‍ത്തനവും ഉപയോഗിച്ച് മെമ്മറിയിലേക്ക് വിവരങ്ങള്‍ എന്‍കോഡ് ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്.

നിങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന വിവരങ്ങള്‍ ഒരു അറിയപ്പെടുന്ന ട്യൂണിലേക്കോ പാട്ടിലേക്കോ സജ്ജമാക്കി നിങ്ങളുടെ മെമ്മറിയില്‍ സൂക്ഷിക്കാന്‍ അത് പലതവണ ആവര്‍ത്തിക്കുന്നത് തുടരുക. സംഗീതവും വിവരങ്ങളും തമ്മില്‍ ഒരു മാനസിക ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാന്‍ ഈ പ്രവര്‍ത്തനം നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.


4. അക്ഷരം അല്ലെങ്കില്‍ വാക്ക് കൊണ്ടുള്ള ടെക്നിക്

ഇനങ്ങളുടെ അല്ലെങ്കില്‍ ആശയങ്ങളുടെ ഒരു ലിസ്റ്റ് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്നതിന് ഒരു ചുരുക്കെഴുത്ത് അല്ലെങ്കില്‍ അക്രോസ്റ്റിക് വികസിപ്പി ക്കുന്നത് ഈ സ്മരണിക രീതിയുടെ പ്രത്യേകത ആണ്. ഓരോ വാക്കിന്‍റെയും ആദ്യ അക്ഷരങ്ങള്‍ സംയോജിപ്പിച്ച് ഒരു പുതിയ പദമോ പദങ്ങളോ രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിലൂടെ ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു.


വസ്തുതകളുടെയോ ചിന്തകളുടെയോ ഒരു ലിസ്റ്റ് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍, നിങ്ങള്‍ക്ക് ഒരു ചുരുക്കെഴുത്ത് അല്ലെങ്കില്‍ അക്രോസ്റ്റിക് സൃഷ്ടിക്കാം അല്ലെങ്കില്‍ ഒരു പുതിയ വാക്കോ വാക്യമോ ഉണ്ടാക്കാം, അതിനായി ഓരോ വാക്കിന്‍റെയും ആദ്യ അക്ഷരം ഉപയോഗിക്കുക.


ഉദാഹരണത്തിന്: VIBGYOR (ഒരു മഴവില്ലില്‍ നിറങ്ങളുടെ പേരുകള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍)


5. റൈംസ് നെമ്മോണിക്സ് ടെക്നിക്

സ്മരണികകളുടെ ഈ പട്ടികയില്‍, ഏറ്റവും എളുപ്പമുള്ള സാങ്കേതികത റൈം നെമ്മോണിക് ടെക്നിക് ആണ്. ഈ തന്ത്രത്തില്‍ മെമ്മറിയെ സഹായിക്കുന്നതിന് പ്രാസമുള്ള വാക്കുകളോ ശൈലികളോ ഉപയോഗിക്കുന്നത് ഉള്‍പ്പെടുന്നു. അജ്ഞാതമായ വിവരങ്ങളും അറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ശ്രുതിയും തമ്മില്‍ ഒരു മാനസിക ബന്ധം രൂപപ്പെടുത്തിയാണ് ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. ഓര്‍മ്മിക്കേണ്ട വിവരങ്ങളുമായി റൈം ബന്ധിപ്പിച്ച് റൈമുകളും വസ്തുതകളും തമ്മില്‍ മാനസിക ബന്ധം സ്ഥാപിക്കുക.


6. ഇമേജ് നെമ്മോണിക്സ്

ഇമേജ് നെമ്മോണിക്സ് രീതി, വിവരങ്ങളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നതിന് മാനസിക ചിത്രങ്ങളോ പ്രതിനിധാനങ്ങളോ സൃഷ്ടിക്കുന്നു. ദൃശ്യവല്‍ക്ക രണത്തിലൂടെയും ചിത്രങ്ങളിലൂടെയും മെമ്മറിയി ലേക്ക് വിവരങ്ങള്‍ എന്‍കോഡ് ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് ഇത് പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നത്. അതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഏതെങ്കിലും പ്രധാന പ്പെട്ട വിവരങ്ങള്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്താന്‍ താല്‍പ്പര്യപ്പെടുമ്പോള്‍ എളുപ്പത്തില്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന ഒരു ചിത്രം തിരഞ്ഞെടുക്കുക.


ഉദാഹരണങ്ങള്‍: ഒരു ഗോവണി ദൃശ്യവല്‍ക്കരിച്ചുകൊണ്ട് ഒരു ഗണിത പ്രശ്നം പരിഹരിക്കുക, ഓരോ ഘട്ടവും മറ്റൊരു പടിയിലേക്ക് നല്‍കല്‍. വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് ഗണിതശാസ്ത്ര ആശയങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ ഇത് വളരെ ക്രിയാത്മകവും ഫലപ്രദവുമായ മാര്‍ഗമാണ്.


7. സ്പെല്ലിംഗ് നെമ്മോണിക്സ്

സ്പെല്ലിംഗ് നെമ്മോണിക്സ് രീതിയില്‍ പ്രധാനപ്പെട്ട വിവരങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കുന്നതിനുള്ള സ്പെല്ലിംഗ് പാറ്റേണുകള്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. വാക്കുകള്‍ എങ്ങനെ ഉച്ചരിക്കണമെന്ന് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ നിങ്ങളെ സഹായിക്കുന്നതിന്, സ്പെല്ലിംഗ് നെമ്മോണിക് രീതിയോ മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളോ ഉപയോഗിക്കുക.


8. ആവര്‍ത്തന സ്മരണകള്‍

ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തലുകളുടെ ഈ പട്ടികയില്‍, ഏറ്റവും ഫലപ്രദവും എളുപ്പവുമായ മാര്‍ഗ്ഗം ആവര്‍ത്തന സ്മരണകളാണ്. വിവരങ്ങള്‍ പല തവണ ആവര്‍ത്തിച്ച് അതിന്‍റെ നിരവധി പകര്‍പ്പു കള്‍ ഉണ്ടാക്കുക. ദിവസം മുഴുവനും, ഈ പ്രവര്‍ത്തനത്തിനിടയില്‍ നിങ്ങള്‍ മനസ്സിലാക്കിയ വസ്തുതകളും വിവരങ്ങളും സ്വയം ഓര്‍മ്മിപ്പിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുക. പൊതുവായ സംഭാഷണങ്ങളിലെ വിവരങ്ങള്‍ നന്നായി ഓര്‍ക്കാന്‍ ഇതുമൂലം നിങ്ങള്‍ക്ക് കഴിയും.


9. സ്മരണികകളുടെ ലിങ്കിംഗ് ഫോം

ബന്ധമില്ലാത്ത രണ്ട് വിവരങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ലിങ്കുകള്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്ന ഒരു ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തല്‍ സാങ്കേതികതയാണ് ലിങ്കിംഗ്. വിവരങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ ഫലപ്രദമാക്കുന്നതിന് നൂതനമായ രീതിയില്‍ രണ്ട് ബിറ്റുകള്‍ സംയോജിപ്പിച്ച് ഒരു മാനസിക ചിത്രം ഉണ്ടാക്കുക. നിങ്ങള്‍ ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന വിവര ങ്ങള്‍ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഈ ചിത്രങ്ങള്‍ ഇടയ്ക്കിടെ ഓര്‍മ്മിക്കുന്നത് തുടരുക.


10. സ്റ്റോറിടെല്ലിംഗ് നെമ്മോണിക്സ്

നിങ്ങള്‍ ഓര്‍ക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന വിവരങ്ങള്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന ഒരു സ്റ്റോറി സൃഷ്ടിക്കുന്ന ഒരു തരം ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തല്‍ രീതിയാണ് സ്റ്റോറിടെല്ലിംഗ്. രസകരമായ രീതിയില്‍ വിവരങ്ങള്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്ന ഒരു സ്റ്റോറി ഉണ്ടാക്കുക, അത് നിങ്ങള്‍ക്ക് ഓര്‍മ്മിക്കാന്‍ എളുപ്പമാകും.


നിങ്ങളുടെ കഥ കൂടുതല്‍ രസകരവും അവിസ്മരണീയവുമാക്കുന്നതിന്, നിങ്ങള്‍ക്ക് വിവരണങ്ങളും ഉജ്ജ്വലമായ ഭാഷയും ഉള്‍പ്പെടുത്താം. ബന്ധപ്പെട്ട വസ്തുതകളുടെയോ സംഭവങ്ങളു ടെയോ ക്രമം ഓര്‍ക്കാന്‍ നിങ്ങള്‍ക്ക് വിവരണങ്ങള്‍ ഉപയോഗിക്കാം.


V. ജീവിതശൈലി


നിങ്ങളുടെ ജീവിതശൈലി - നിങ്ങളുടെ ഭക്ഷ ണം, ഉറക്കം, പ്രവര്‍ത്തന നിലകള്‍ എന്നിവ നിങ്ങളുടെ ഓര്‍മ്മയില്‍ കാര്യമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നു.


ഉറക്കം

മിക്ക വിദ്യാര്‍ത്ഥികളും മതിയായ ഉറക്കം ഒഴിവാ ക്കിക്കൊണ്ട് കൂടുതല്‍ സമയം പഠിക്കാന്‍ ശ്രമി ക്കുന്നു. ഉറക്കക്കുറവ് മെമ്മറിയെയും മറ്റ് നിരവധി വൈജ്ഞാനിക കഴിവുകളെയും ബാധിക്കുന്ന തിനാല്‍ ഇത് കാര്യങ്ങള്‍ കൂടുതല്‍ വഷളാക്കുന്നു.

ഡീക്കല്‍മാനും ബോണും നടത്തിയ നിരവധി പഠനങ്ങള്‍ ഉറക്കം നടപടിക്രമപരമായ മെമ്മറി രൂപീകരണത്തിനും പഠനത്തിനും സര്‍ഗ്ഗാത്മകത യ്ക്കും സഹായിക്കുന്നുവെന്ന് തെളിയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഗാഢനിദ്രയില്‍ (ഘട്ടം 3) ഹിപ്പോകാമ്പസില്‍ ഹ്രസ്വകാല മെമ്മറി ദീര്‍ഘകാല മെമ്മറിയായി ഏകീകരിക്കപ്പെടുന്നു. വാസ്തവത്തില്‍, ഉറക്കക്കു റവ് നിങ്ങളെ കാര്യങ്ങള്‍ തെറ്റായി ഓര്‍ക്കാന്‍ പോലും ഇടയാക്കും.

എട്ട് മണിക്കൂര്‍ ഉറക്കം അത്യാവശ്യമാണ് എന്നാല്‍ എല്ലാ രാത്രിയിലും കുറഞ്ഞത് ഏഴ് മണിക്കൂര്‍ ഉറങ്ങുന്നുവെന്ന് ഉറപ്പാക്കുക.


ഭക്ഷണം

ചുവന്ന മാംസം, വെണ്ണ, തുടങ്ങിയ പൂരിത കൊഴുപ്പുകളും ട്രാന്‍സ് ഫാറ്റുകളും ധാരാളമായി അടങ്ങിയ ഭക്ഷണങ്ങള്‍ പഠനത്തിനും ഓര്‍മ്മ ശക്തിക്കും ഹാനികരമാണ്. നിങ്ങളുടെ തലച്ചോ റിന് ദോഷകരമായ ജങ്ക് ഫുഡ് (പ്രത്യേകിച്ച് പരീ ക്ഷാസമയത്ത്) വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ കഴിക്കുന്ന പ്രവ ണതയുണ്ട്.

പകരം, പഠനത്തിനായുള്ള നിങ്ങളുടെ ഓര്‍മ്മ ശക്തി മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ചെറിയ മത്സ്യം, ബദാം, ഒലിവ് ഓയില്‍, ധാന്യങ്ങള്‍, വാല്‍നട്ട്, ബ്ലൂബെറി എന്നിവ കൂടുതലായി കഴിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുക. കൂടാതെ രാവിലെയുള്ള ബ്രേക്ക്ഫാസ്റ്റ് ഒരിക്കലും മുടക്കാതിരിക്കുക. പ്രഭാതഭക്ഷണം സന്തുലിതവും ഉയര്‍ന്ന നിലവാരമുള്ളതുമായി രിക്കണം.. ഇത് കുട്ടിയുടെ പഠന ശേഷിയെ ഗണ്യ മായി മെച്ചപ്പെടുത്തും.. ചെറിയ അളവില്‍ ചോക്ലേറ്റുകള്‍ താല്‍ക്കാലികമായി ഉണര്‍വ് മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ സഹായിക്കും.

നമ്മുടെ മസ്തിഷ്കം ഭൂരിഭാഗവും ജലം കൊണ്ടാണ് നിര്‍മ്മിച്ചിരിക്കുന്ന. മസ്തിഷ്ക ന്യൂറോണിന്‍റെ ശരിയായ പ്രവര്‍ത്തനത്തിന് വെള്ളം ആവശ്യമാണ്. തലച്ചോറിനും സുഷുമ്നാ നാഡി ക്കും ഒരു ഷോക്ക് അബ്സോര്‍ബറായി വെള്ളം പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു.. അതിനാല്‍ ചെറിയ അളവിലുള്ള നിര്‍ജ്ജലീകരണം വിനാശകരമായ ഫലങ്ങള്‍ ഉണ്ടാക്കും. നിങ്ങള്‍ വളരെ സജീവമാണെങ്കില്‍ പ്രതിദിനം കുറഞ്ഞത് എട്ട് മുതല്‍ പത്ത് ഗ്ലാസുകളോ അതില്‍ കൂടുതലോ കുടിക്കാം.


വ്യായാമം

മെച്ചപ്പെട്ട മാനസികാവസ്ഥ, മികച്ച ഏകാഗ്രത, കൂടുതല്‍ ഉണര്‍വ്, തുടങ്ങിയ നിരവധി മാര്‍ഗ ങ്ങളിലൂടെ വൈജ്ഞാനിക പ്രകടനം മെച്ചപ്പെടു ത്തുന്നതിന് വ്യായാമം നല്ലതാണ്.


അതിനാല്‍, മെമ്മറി മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഇത് സ്വാഭാവികമായും വളരെ ഫലപ്രദമാണ്. തല ച്ചോറില്‍ കാഥെപ്സിന്‍ ബി എന്ന പ്രോട്ടീന്‍റെ പ്രകാ ശനത്തിനും വ്യായാമം കാരണമാകുന്നു. ഇത് ന്യൂറോണുകളുടെ (മസ്തിഷ്ക കോശങ്ങള്‍) വളര്‍ ച്ചയെ ഉത്തേജിപ്പിക്കുകയും ഹിപ്പോകാമ്പസില്‍ (പഠനത്തിനും ദീര്‍ഘകാല മെമ്മറിക്കും അത്യന്താ പേക്ഷിതമായ തലച്ചോറിന്‍റെ ഒരു മേഖല) അധിക കണക്ഷനുകള്‍ രൂപപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.


മെമ്മറി മെച്ചപ്പെടുത്താന്‍ സംഗീതം എങ്ങനെ സഹായിക്കുന്നു?

സംഗീതം കേള്‍ക്കുന്നതും അവതരിപ്പിക്കു ന്നതും മെമ്മറി, യുക്തി, സംസാരം, വികാരം, പ്രതി ഫലം എന്നിവയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട തലച്ചോറിന്‍റെ ഭാഗങ്ങള്‍ വീണ്ടും സജീവമാക്കുന്നു. രണ്ട് സമീ പകാല പഠനങ്ങള്‍-ഒന്ന് യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്സിലും മറ്റൊന്ന് ജപ്പാനിലും-സംഭരിച്ചിരിക്കുന്ന ഓര്‍മ്മകള്‍ വീണ്ടെടുക്കാന്‍ സംഗീതം നമ്മെ സഹായിക്കുക മാത്രമല്ല അത് പുതിയവ സൃഷ്ടിക്കാനും സഹായി ക്കുന്നു.

പഠനത്തിനായി മെമ്മറി എങ്ങനെ മെച്ചപ്പെടു ത്താമെന്ന് പഠിക്കുന്നത് എളുപ്പമല്ല, എന്നാല്‍ ഈ ടെക്നിക്കുകള്‍ പരിശീലിക്കുകയും ജീവിതശൈലി യില്‍ മാറ്റങ്ങള്‍ വരുത്തുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെ കുട്ടികള്‍ക്ക് മുമ്പത്തേക്കാള്‍ നന്നായി പഠിക്കാന്‍ കഴിയുമെന്ന് നമുക്ക് മനസ്സിലാക്കാന്‍ കഴിയും . പുതിയതെന്തും പ്രയോഗത്തില്‍ കൊണ്ടുവരുന്നതിന് സമയമെടുക്കുമെന്നത് എപ്പോഴും ഓര്‍ക്കുക.


ഡോ. അരുണ്‍ ഉമ്മന്‍

സീനിയര്‍ കണ്‍സള്‍ട്ടന്‍റ് ന്യൂറോ സര്‍ജന്‍

ലേക്ഷോര്‍ ഹോസ്പിറ്റല്‍,

കൊച്ചി

Featured Posts

bottom of page